یکی از اجزای مهم خودرو جعبه فرمان آن است که خرابی آن می‌تواند خطراتی را در پی داشته باشد. برای این که از این خطرات به‌دور باشید باید با علائم خرابی جعبه فرمان خودرو آشنا باشید که ما در این مطلب سعی داریم اطلاعات جامعی را با شما به اشتراک بگذاریم.
علائم خرابی جعبه فرمان خودرو چیست؟
علائم خرابی جعبه فرمان خودرو جزو عمده‌ترین عوامل افزایش تصادفات و تلفات بین جاده‌ای هستند. سیستم فرمان، مسیر رانندگی شما را هدایت می‌کند و عملکرد آن برای هدایت بدنه خودرو، شبیه عملکرد مغز انسان برای بدن است. از همین رو نمی‌توان بروز اختلال در سیستم هدایت و کنترل خودرو را سرسری گرفت.
اجزایی نظیر جعبه فرمان، میل درگ، غربیلک فرمان، سگ دست، اهرم تای راد و بازوی پیتمن، سیستم فرمان را تشکیل داده‌اند. هرگونه احساس لقی فرمان یا وجود نویز و صدای قریچ قریچ در این سیستم، علامتی از خرابی جعبه فرمان ماشین است.
در این میان، ممکن است غربیلک فرمان خودروی شما سفت شده یا سیستم هیدرولیک دچار روغن‌ریزی شود. در این مواقع، شما باید جعبه فرمان را عیب‌یابی نموده و مشکل آن را برطرف سازید. در ادامه، نشانه‌های خرابی سیستم هدایت اتومبیل را برمی‌شماریم و برای رفع آن چاره‌ای می‌اندیشیم.
علائم خرابی جعبه فرمان هیدرولیک
جعبه فرمان خودرو به تبدیل حرکت چرخشی غربیلک فرمان به حرکت خطی روی میل فرمان می‌پردازد و به این وسیله، شرایط کنترل هدایت چرخ‌ها را به وجود می‌آورد. عوامل متعددی باعث می‌شوند به خرابی جعبه هدایت و فرمان خودروی خود پی ببریم که از این میان، شایع‌ترین نشانه‌های بروز اختلال در این سیستم عبارت‌اند از:
۱- سفت شدن فرمان خودرو
تابه‌حال برای شما پیش آمده است که بخواهید فرمان را بچرخانید، اما با سفتی آن مواجه شوید؟ در خودروهای هیدرولیک، سفت شدن فرمان، عمدتاً تحت عواملی مثل خرابی پمپ هیدرولیک و تسمه یا کاهش سطح روغن و عدم مرغوبیت آن به وقوع می‌پیوندد. به‌طور کلی خرابی سیستم فرمان را می‌توان ناشی از موارد زیر دانست:
- وجود اصطکاک در جعبه فرمان
- دفرمه شدن شاسی
- عدم تنظیم فشار باد چرخ‌ها
- بالانس نبودن فرمان
- ضعیف شدن فنرهای جلو
در صورت سفت شدن خودرو، چنانچه چرخ‌ها بالانس نباشند، به آپاراتی مراجعه کنید و نیز به تنظیم باد لاستیک‌ها بپردازید. اگر بااین‌وجود، همچنان فرمان سفت کار کند، فنرها را تعویض نموده یا به قطعات، روغن بزنید.
۲- گیج زدن فرمان
گیج زدن فرمان، نشانه‌هایی از خرابی فرمان خودرو به دست می‌دهد. ممکن است، فرمان شما در اثر نامناسب بودن میزان باد تایر چرخ‌ها گیج بزند. لقی اهرم‌ها، بالانس نبودن چرخ‌های جلو و لقی دنده فرمان نیز بر گیجی فرمان اثر می‌گذارند. شل بودن اهرم‌ها و خراب شدن میله تعادل از دیگر دلایل رایج گیج بودن فرمان است که به بروز اختلال مشکل در سیستم جعبه فرمان می‌انجامد.
۳- ایجاد نویز یکی از علائم خرابی جعبه فرمان خودرو
گاهی اوقات، صدای ناهنجار از جعبه فرمان خودرو به گوش می‌خورد. این نویز عمدتاً در مواقع چرخش فرمان چه در وضعیت درجا بودن خودرو یا چه در حین چرخش طی حرکت خودرو شنیده می‌شود. وجود این صدای نامطلوب، اغلب به علت لقی موجود بین دنده شانه‌ای و پینیون اتفاق می‌افتد. چه‌بسا خرابی بوش تنظیم که عامل تنظیم کننده میزان لقی فرمان است، به این مشکل دامن زده باشد. علاوه‌بر این، بعید نیست که میل فرمان افقی متصل به دنده شانه‌ای و سیبک فرمان، لق بزند.
۴- خلاصی بیش از حد فرمان
خلاصی بیش از حد فرمان، از عوامل شایع بروز اختلال در سیستم جعبه فرمان خودرو است. این مشکل غالباً زمانی خود را نشان می‌دهد که موارد زیر اتفاق بیفتد:
- وجود لقی در دنده فرمان
- خوردگی پیدا کردن قطعات سگدست
- ایجاد لقی در اهرم‌بندی
- وجود لقی در قسمت یاتاقان چرخ
برای رفع خلاصی زیاد از اندازه فرمان، ابتدا میزان لقی آن را بسنجید و پس از آن، فرمان را مجدداً تنظیم کنید. همچنین به تعویض سگ دستی که خوردگی پیدا کرده است؛ بپردازید.
۵- لرزیدن چرخ‌های جلو در سرعت‌های کم
ممکن است، چرخ‌های جلو در سرعت‌های کم، دچار لرزش شوند. معمولاً این اختلال لرزش، در اثر تنظیم نبودن فشار باد لاستیک‌ها، ارتجاع بیش از حد فنرهای جلو، لقی اهرم‌بندی، عدم نظم در آج لاستیک‌ها و بالانس نبودن زاویه کمبر، اتفاق می‌افتد.
از همین رو، جهت برطرف ساختن لرزش چرخ‌های جلو، ابتدا به بررسی تایرها و باد آن‌ها بپردازید و در صورت فرسودگی یا ساییدگی لاستیک‌ها، تعویض آن‌ها را انجام دهید. پس از مواجه شدن با تداوم مشکل لرزش، تنظیم فرمان را فراموش نکنید.
۶- متمایل شدن خودرو به یک جهت خاص
وقتی که خودروی شما در حرکت، به جهت خاصی کشیده یا متمایل می‌شود، مشکل را از طریق بالانس نبودن چرخ‌ها، عدم تنظیم باد لاستیک‌ها و خرابی تایرها پیگیری کنید. این عوامل زیاد ربطی به جعبه فرمان خودرو ندارند، اما چنانچه از سالم بودن لاستیک‌ها و تنظیم مناسب باد چرخ‌ها و بالانس بودن آن‌ها اطمینان داشتید، باید مشکل تمایل ماشین به سمت خاص را در سیستم فرمان خودرو جستجو کنید.
عدم تساوی زوایای کستر (کمبر) می‌تواند فرمان خودروی شما را به یک سمت سوق دهد. همچنین شکستگی و لق زدن اتصالات فنرها و علاوه‌بر آن، سفت گشتن یاتاقان چرخ، منجر به بروز این اختلال می‌شود. برای خرید تمامی قطعات خراب شده خودرو اعم از جعبه فرمان، پمپ هیدرولیک، قالپاق و… می‌توانید وارد سایت اینترنتی فابریک پارت شوید.
۷- روغن‌ریزی پیدا کردن سیستم هیدرولیک
چنانچه سطح روغن هیدرولیک در مخزن روغن در اثر گذشت زمان کاهش یابد، سیستم هیدرولیک، روغن‌ریزی پیدا خواهد کرد؛ در این مواقع، شاهد نشتی در قطعات زیر خواهیم بود:
- پمپ هیدرولیک
- مخزن یا شلنگ‌های هیدرولیک
- شیر هیدرولیک یا جک دوطرفه
- سوئیچ الکتریکی لوله فشارقوی
نشتی روغن در سیستم هیدرولیک به‌محض مشاهده روغن در پیرامون آن قابل‌تشخیص است. در این مواقع، نخست به رفع نشتی روغن هیدرولیک بپردازید و پس از آن به میزان مناسب، داخل سیستم هیدرولیک، روغن بریزید. روغن هیدرولیک فرمان عمدتاً پس از طی مسافت ۴۰ هزار کیلومتر باید تعویض شود؛ بنابراین تعویض روغن هیدرولیک فرمان پس از طی این مسافت را از یاد نبرید.
عیب‌یابی جعبه فرمان و رفع عیب آن
برای رفع علائم خرابی جعبه فرمان خودرو، راهکارهایی به شما پیشنهاد می‌شود. با بعضی از این راهکارها قادر خواهید بود، عیوب جزئی جعبه فرمان معیوب را برطرف سازید، اما برای حل مشکلات جدی جعبه فرمان اتومبیل باید از تکنسین تعمیرگاه کمک بگیرید. جدول زیر به شما در تشخیص عیب جعبه فرمان و ارائه راه‌حل‌های رفع مشکل خرابی سیستم هدایت خودرو کمک می‌کند:
| اختلال به وجود آمده در جعبه فرمان خودرو | تشخیص خرابی جعبه فرمان خودرو | راهکار رفع علائم خرابی جعبه فرمان خودرو |
|---|---|---|
| سفت شدن فرمان خودرو | اصطکاک پیدا کردن جعبه فرمان دفرمگی شاسی تنظیم نبودن فشار باد موجود در چرخ‌ها بالانس نامناسب فرمان ضعف پیدا کردن فنرهای جلو خرابی پمپ هیدرولیک در خودروهای مجهز به فرمان هیدرولیک خرابی تسمه در خودروهای مجهز به فرمان هیدرولیک روغن نامرغوب و فاقد کیفیت هیدرولیک کاهش میزان روغن در سیستم هیدرولیک خودرو | تنظیم باد تایرها روغن‌کاری سیستم هیدرولیک خودرو تنظیم مجدد جعبه فرمان تعویض قطعات دارای خوردگی تنظیم مجدد زاویه کمبر میزان کردن شاسی تعویض کردن فنر |
| گیج بودن سیستم فرمان ماشین | وجود لقی در اهرم‌ها تنظیم نبودن باد تایر چرخ‌ها عدم بالانس چرخ‌های جلو لقی دنده فرمان شل بودن اهرم‌ها خراب شدن میله تعادل | باد منظم تایرها روغن‌کاری سیستم هیدرولیک خودرو تنظیم مجدد جعبه فرمان تعویض قطعات دارای خوردگی تنظیم زاویه کمبر تعویض اهرم‌ها محکم کردن فنرها عقب محکم کردن قطعات و اتصالات میله‌های تعادل |
| نویز فرمان | لقی بین دنده شانه‌ای و پینیون خرابی بوش تنظیم لقی میل فرمان افقی متصل به دنده شانه‌ای و سیبک فرمان | دور زدن در پیچ‌ها با سرعت کمتر تنظیم باد تایر تنظیم زوایای چرخ |
| خلاصی بیش از حد فرمان | لقی پیدا کردن دنده فرمان وجود خوردگی در میان قطعات سگ دست لقی پیدا کردن اهرم‌بندی لق زدن قسمت یاتاقان چرخ | تنظیم مجدد جعبه فرمان تعویض قطعات دارای خوردگی تعویض یاتاقان لق شده |
| لرزیدن چرخ‌های جلو در سرعت‌های کم | تنظیم نبودن فشار باد لاستیک‌ها ارتجاع بیش از حد فنرهای جلو لقی اهرم‌بندی عدم نظم در برجستگی آج لاستیک‌ها بالانس نبودن زاویه کمبر | تنظیم فشار باد لاستیک‌ها تنظیم مجدد اهرم‌بندی تعویض قطعات دارای تعویض قطعات خورده شده کینگ پین تنظیم مجدد فرمان تعویض فنر محکم نمودن اتصالات تنظیم مجدد زوایای کمبر تعویض لاستیک فرسوده چرخ |
| متمایل شدن خودرو به یک طرف خاص | بالانس نبودن چرخ‌ها عدم تنظیم باد لاستیک‌ها خرابی تایرها عدم تساوی زوایای کستر (کمبر) شکستگی و لق زدن اتصالات فنرها سفت گشتن یاتاقان چرخ | تنظیم باد چرخ‌ها تنظیم زوایای کمبر محکم بستن مجدد اتصالات تعویض قطعات معیوب تنظیم مجدد یاتاقان تعویض قطعات دارای خوردگی آزمایش مسیر چرخ‌ها تنظیم شاسی سفت‌تر بستن قطعات |
| روغن‌ریزی و نشتی سیستم هیدرولیک | کاهش سطح روغن هیدرولیک وجود نشتی در پمپ هیدرولیک نشت روغن در مخزن یا شلنگ‌های هیدرولیک نشتی پیدا کردن شیر هیدرولیک یا جک دوطرفه مشاهده روغن در اطراف سوئیچ الکتریکی لوله فشارقوی | رفع نشتی روغن هیدرولیک ریختن روغن هیدرولیک به میزان لازم تعویض روغن هیدرولیک پس از هر 40 هزار کیلومتر |
دلایل خرابی جعبه فرمان هیدرولیک ماشین
دغدغه همه سرنشینان خودروهای هیدرولیک پس از علائم خرابی جعبه فرمان خودرو این است که به چه دلایلی اصلاً جعبه‌فرمان‌های هیدرولیک علائم معیوب شدن را از خود بروز می‌دهند؟ این جعبه فرمان‌ها به دلایل دفرمگی شاسی، بالانس نامناسب چرخ خودرو، افت سطح روغن هیدرولیک و… خرابی به بار می‌آورند.
عملکرد نامناسب اجزای فرمان، ممکن است، حتی زمینه‌ساز ارتعاشات غیرعادی خودرو شوند. این دلایل خرابی به‌طورقطع بر عملکرد ترمز اتومبیل هیدرولیک هم تأثیر می‌گذارند. هرچه تجربه رانندگی سرنشین خودرو بیشتر باشد، زودتر به علل معیوب شدن اجزاء فرمان ماشین، پی می‌برد.
کلام پایانی
با انواع علائم خرابی جعبه فرمان خودرو آشنا شدید؛ تا پیش از بروز حادثه رانندگی، خرابی سیستم هدایت خودرو را تشخیص دهید. وجود نویز، سفتی، کشیده شدن فرمان به یک سو و… از نشانه‌های مشکل پیدا کردن فرمان هستند. روغن فرمان هیدرولیک را به‌موقع بریزید و چنانچه سیستم فرمان خودروی شما با اختلالی مواجه شد، به تکنسین‌های مجرب مراجعه کنید.
سؤالات متداول
۱- آیا سرنشین عادی می‌تواند متوجه علائم خرابی جعبه فرمان خودرو شود؟
بله، حتی سرنشین غیرفنی هم با شنیدن صدای قریچ قریچ خودرو، سفت شدن فرمان، ریپ زدن فرمان خودرو و… خصوصاً پس از آشنایی با این مقاله به خرابی مجموعه فرمان، پی می‌برد.
۲- به نظر شما جعبه فرمان‌های هیدرولیک هم در تصادفات اخیر سرنشینان خودرو نقش داشته‌اند؟
به‌طور حتم بله، چرا که جعبه فرمان هیدرولیک نیز مصون از معیوب شدن نیست و خراب شدن آن‌ها در جاده‌های پر پیچ‌وخم، خیلی از سرنشینان را به کام مرگ کشانده است.
۳- روغن هیدرولیک جعبه فرمان خودرو را چند وقت یک‌بار تعویض کنیم؟
پس از هر ۳۰ هزار کیلومتر مسافتی که روی کیلومترشمار خودرو می‌اندازید، باید به فکر تعویض روغن هیدرولیک باشید.
